Πώς ο Εγκέφαλος γερνάει επιτυχημένα

Τι είναι
Αφορά συνδυασμό πολλαπλών γνωστικών πεδίων , με επέκταση πέρα των παραδοσιακών νευροψυχολογικών ικανοτήτων όπως η μνήμη και εκτελεστικές λειτουργίες σε περισσότερο εσωτερικές δομές όπως η σοφία και η ελαστικότητα.

Πνευματική υγεία ← , → Λειτουργική ανεξαρτησία και δέσμευση με τη ζωή (κοινωνική σύνδεση- σκοπός)

Ποιοι οι καθοριστικοί παράγοντες για επιτυχημένη πνευματική γήρανση

1. Γενετικοί παράγοντες Σε Σουηδική μελέτη διδύμων(Finkel et al. 1998) το 54% των χαρακτηριστικών ενός πνευματικού παράγοντα πχ μνήμη αποδίδεται στην κληρονομικότητα

2. Στρες και προσαρμοστικότητα Το χρόνιο και συνεχές στρες σε μεγαλύτερης ηλικίας ενήλικες επηρεάζει δίκτυο φυσιολογικών διαδικασιών με αποτέλεσμα τη νευρική εκφύλιση.

Προγνωστικοί δείκτες προσαρμοστικότητας (σταθεροί κατά το μήκος της ζωής) είναι οι παρακάτω:

→ χαμηλά επίπεδα κατάθλιψης
→ μεγαλύτερη αισιοδοξία
→ κοινωνική δέσμευση

3. Εγκεφαλικό και νοητικό απόθεμα

Εγκεφαλικό απόθεμα είναι η ικανότητα αντοχής στη βλάβη και συνέχιση λειτουργίας, μεταφορικά το "hardware" του εγκεφάλου

Βρέθηκαν ασθενείς σε αυτοψία να έχουν αμυλοειδείς πλάκες και νευροινιδιακά δεμάτια όμως ΧΩΡΙΣ κλινικές εκδηλώσεις ν.Alzheimer (Snowdon 2003).
Από αυτό συνάγεται ότι ίσως → ο μεγαλύτερος εγκεφαλικός όγκος , οι μεγαλύτεροι νευρώνες, οι πολλές συναπτικές συνδέσεις να προστατεύουν ή να επιβραδύνουν τη νοητική επιδείνωση.

Νοητικό απόθεμα είναι ένα περισσότερο ενεργητικό μοντέλο, μεταφορικά το 'software' του εγκεφάλου.

Με την αύξηση της ηλικία ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί περισσότερα εναλλακτικά νευρικά δίκτυα για τη διατήρηση νοητικών παραμέτρων (Park and Reuter-Lorenz 2009).

4. Σοφία

Είναι νοητική ικανότητα που μπορεί να αυξάνεται με την ηλικία και να οδηγεί στην αυτονομία του ατόμου.
Συνδέεται κυρίως με τη μεγαλύτερη ηλικία.

Σύμφωνα με τη νευροβιολογική βάση → 6 παράμετροι στη Σοφία (Jeste and Vahia 2008, Meeks and Jeste 2009)

• Προκοινωνική στάση και συμπεριφορά
• Λήψη κοινωνικών αποφάσεων/Ρεαλιστική γνώση ζωής
• Συναισθηματική ομοιόσταση
• Στοχασμός/Κατανόηση του εαυτού μας
• Αντοχή/σχετισμός αξιών
• Επίγνωση και ικανοποιητικός χειρισμός της αβεβαιότητας και της ασάφειας

5. Συμπεριφορές τρόπου ζωής → σχετίζονται με ελαττωμένη νευροεκφύλιση , ελαττωμένο οξειδωτικό στρες και φλεγμονής .

Σημαντικές κρίνονται οι:
Α. Φυσική άσκηση

Β. Διατροφή/ Περιορισμός θερμίδων : Σημαντικές Β12,D, K, αντιοξειδωτικές τροφές

Γ. Νοητική ενδυνάμωση : σταυρόλεξα, πάζλ, διάφορα παιχνίδια, δημιουργική γραφή, εθελοντισμός κτλ